انسان خردمند/تاریخ مختصر بشر/یووان نوح هراری

نظر من درباره ی این کتاب

برای بالا بردن اطالاعات عمومی و اگاهی از تاریخچه ی آن چیزی هایی که بر زندگی انسان تاثیر بسزایی داشته،خواندن این کتاب را توصیه می کنم.حجم اطلاعات در این کتاب ب حدی زیاد است که آدم  دوست داره همه ی آن ها رو حفظ کند ولی شدنی نیست تنها راه حل که  به ذهنم رسید این است که به محض اولین فرصت دوباره از اول بخوانمش.

 

     

                                                                    

-بارزترین ویژگی انسان در قیاس با سایر جانداران ،مغز فوق العاده بزرگی دارد.

-دیگر ویژگی منحصر به فرد انسان این است که ایستاده ،روی دو پا راه می رود.

-تمام انسان های کنونی منحصرأ به شرق آفریقا در 70هزار سال قبل برمی گردد.

-انسان خردمند 150هزار سال قبل در شرق آفریقا سکنا گزید.

-فقط انسان خردمند است که می تواند راجع به تمام چیزهایی که هرگز ندیده یا لمس نکرده است صحبت کند.

-توانایی صحبت کردن در خیالات منحصربه فرد ترین ویژگی زبان انسان خردمند است.

-در محیطی معین،حیواناتی از یک گونه ی مشابه تمایل به رفتار مشابه دارند.

-تجارت بدون اعتماد نمی تواند وجود داشته باشد.

-عصر حجر را عصر چوب بنامیم ،زیرا بیشتر ابزارهای مورد استفاده ی شکارگران_خوراک جویان باستانی از چوب ساخته می شد.

-سگ اولین حیوانی بود که انسان خردمند اهلی کرد ،و این قبل از انقلاب کشاورزی بود.

-راز موفقیت خوراک جویان،که آنها را در مقابل قحطی و سوء تغذیه محافظت می کرد،رژیم غذایی متنوعشان بود.

-دیپرودوتون،عظیم الجثه ترین کیسه دار روی زمین.

-درخت اوکالیپتوس خصوصأ در مقابل آتش مقاوم است.

-به خاطر داشته باشید انسان موجودی همه چیز خوار است،که از غذاهای متنوعی لذت می برد.

-اگر سخت تر کار کنی،زندگی بهتری خواهی داشت.

-از  نظر فراوانی،بعد از انسان خردمند،گاو و خوک و گوسفند اهلی به ترتیب دومین و سومین و چهارمین پستاندار بزرگ دنیا هستند.

-خوک با بو کشیدن به دنبال غذا می گردد و راهش را پیدا می کند.

-کل مساحت زمین در حدود 510میلیون کیلومتر مربع است که 155میلیون آن خشکی است.

-کمبود غذا نبود که باعث اکثر جنگ ها و انقلاب های تاریخ شد.انقلاب فرانسه را حقوق دانان مرفه رهبری کردند نه کشاورزان گرسنه.منابع غذایی یوگسلاوی در سال 1991بیش از حد نیاز برای سیر کردن شکم شهروندانش بود،اما با این حال تجزیه شد و به حمام خونی وحشتناک درغلتید.

-در سال 1776قبل از میلاد بابل بزرگترین شهر دنیا بود.

-براساس علم زیست شناسی،انسان ها "آفریده"نشدند.آنها تکامل یافته اند.

-تکامل بر پایه ی تفاوت بنا شده است نه برابری.

-اکثر غربیان به فرردیت اعقتاد دارند.معتقدند که هر انسانی فردیتی دارد که جایگاه و ارزشش به آنچه دیگران راجع به او فکر می کنند بستگی ندارد.

-شرکت کوکاکولا نوشابه های رژیمی اش را با این شعار به بازارهای جهانی عرضه کرده است:"کاری را بکن که احساس خوبی بهت می دهد.نوشابه ی رژیمی!".

-رمانتیسیسم می گوید برای این که بتوانیم حداکثر قابلیت های انسانی خود را به کار گیریم باید تا آنجا که می توانیم تجربیات گوناگونی کسب کنیم.باید وجود خود را به روی طیف گسترده ای از عواطف بگشاییم؛باید روابط گوناگون را بیازماییم؛باید دستور غذاهای مختلف را امتحان کنیم؛...یکی از بهترین راه ها برای رسیدن به تمام اینها،گسستن از عادات روزمره،پشت سر گذاشتن محیط های آشنا و سفر به سرزمین های دوردست است  که در آنها امکان"تجربه" فرهنگ ها و بوها و مزه ها و هنجارهای مردمان دیگر وجود دارد.

-رمانتیسیسم،به عنوان مشوق تنوع،به طور کامل با مصرف گرایی جفت و جور است.

-ماری کوری،یکی از کاشفان رادیواکتیوییته.

-ماری کوری در اثر کم خونی آپلاستیک در گذشت که بیماری ای است ناشی از قرار گرفتن بیش از حد در معرض مواد رادیواکتیو.

-قارچ چروکیده ی زرد رنگ که در پاییز زیر درخت نارون قرمز می روید به احتمال زیاد بسیار سمی است.

-سیستم پردازش اطلاعات ابداعی سومری ها"خط"نام دارد.

-اولین اسم ثبت شده ی تاریخ متعلق به یک حسابدار بوده است، نه پیامبر یا شاعر یا فاتحی کبیر.این اسم روی یک لوحه ی گلی مربوط به تقریبا 3400تا3000پیش از میلاد.

-خط کامل مجموعه ای از علائم مادی است که می تواند کمابیش نمایانگر کل زبان گفتاری باشد.

-خط لاتین،هیروگلیف مصر باستان و الفبای نابینایان خطوط کاملی هستند.

-سومری ها خط میخی،مصری ها خط هیروگلیف را بوجود آوردند.

-به گمان ارسطو،بردگان "سرشت بردگی"دارند،در حالی که انسان های آزاد "سرشت آزاد"دارند و موقعیت این دو گروه در جامعه صرفأ بازتاب سرشت درونی شان است.

-در اوایل قرن نوزدهم امپراطوری بریتانیا برده داری را غیرقانونی اعلام داشت و تجارت برده در سواحل اقیانوس اطلس را متوقف کرد و در طی دهه های بعد از آن برده داری به تدریج در سراسر قاره ی آمریکا غیرقانونی اعلام شد.

-در دنیای حیوانات،نرها تماشایی تر و پر آرایه تر از ماده ها هستند،دم طاووس نر و یال شیر نر را در نظر بگیرید.

-از انقلاب کشاورزی به بعد،اغلب جوامع انسانی مردسالار و برای مرد ارزشی به مراتب بیشتر از زن قائل بوده اند.

-کلئوپاترا در مصر،ملکه ی وو زتیان در چین و الیزابت اول انگلیس حکم ران خانم بوده اند.

-1492سال کشف قاره ی آمریکا توسط کریستف کلمب

-معمولا زنان در مقابل گرسنگی و بیماری و خستگی مقاوم تر از مردان هستند.

-در حقیقت،تاریخ بشر نشان می دهد که غالبأ رابطه ی معکوس میان قدرت جسمانی و قدرت اجتماعی وجود دارد.

-زنجیره ی قدرت در میان گونه ها ،بیشتر مبتنی بر توانایی های ذهنی و اجتماعی هست نه قدرت جسمانی.

-ضرب المثل چینی می گوید:"از آهن مرغوب برای تولید میخ استفاده نکن.

-آگوستوس یا اکتاویان اولین امپراطور روم /پیروزی های او اغلب ناشی از ملایمت و رأفتش می دانستند.

-شاید خصیصه ی بارز نرها در گونه ی انسان خردمند نه در توانایی جسمانی و خشونت طلبی و رقابت جویی آنها بلکه در مهارت های اجتماعی برتر و تمایل بیشترشان به همکاری باشد.

-در رستوران های ایتالیایی همیشه اسپاگتی با سس گوجه فرنگی موجود است.

-در رستوران های لهستانی و ایرلندی سیب زمینی فراوان است.

-در رستوران های هندی فلفل قرمز تقریبا در هر چیزی وجود دارد.

-اولین نظم جهانی که ظاهر شد،اقتصادی بود:نظم پولی

دومین نظم جهانی سیاسی بود:نظم امپراطوری

سومین نظم جهانی مذهبی بود:نظم ادیانی /جهانی مثل بودیسم و مسیحیت و اسلام.

-سوداگران و فاتحان و پیامبران اولین کسانی بودند که موفق شدند از دو گانه ی تکاملی "ما علیه آنها"فراتر روند و نیروی بالقوه ی وحدت بشر را پیش بینی کنند.

-برای سوداگران همه ی دنیا بازاری واحد بود و همه ی انسان ها مشتریان بالقوه بودند.

-برای فاتحان ،تمام دنیا یک امپراطوری واحد بود و همه ی انسان ها اتباع بالقوه اش بودند.

-برای پیامبران تمام دنیا حاوی یک حقیقت بود و تمام انسان ها مؤمنانی بالقوه بودند.

-بزرگ ترین فاتح تاریخ که قدرت مدارا و سازگاری خارق العاده ای داشت تا بتواند از انسان ها مریدانی سرسخت بسازد ،این فاتح پول بود.

-جو که پول سومری ها بود/این پول در سومر حدودأ ئر 3000سال قبل از میلاد به وجود آمد.

-پیشرفت واقعی در تاریخ پول زمانی رخ داد که مردم به پولی اعتماد کردند که ارزش ذاتی نداشت،اما ذخیره سازی و حمل و نقلش آسان تر بود.چنین پولی در بین النهرین باستان در میانه ی هزاره ی سوم پیش از میلاد به وجود آمد. این پول شکل{shekel} نقره بود.

-اولین سکه ها را در تاریخ آلیاتس،شاه لیدیا،در غرب آناتولی ،در حدود 640 قبل از میلاد ضرب کرد.

-نام "دناریوس"(denarius)اسم عام سکه شد.خلیفه های مسلمان این اسم را معرب و به "دینار" (dinar)تبدیل کردند.هنوز نام رسمی واحد پول در اردن و عراق و صربستان و مقدونیه و تونس و چند کشور دیگر دینار است.

-اسپانیایی ها به طلا اعتماد داشتند،مسلمان ها اعتمادشان به جو بود،هندی ها به صدف کائوری،چینی ها به ابریشم.

-هیچ عدالتی در تاریخ وجود ندارد.

-امپراطوری بریتانیا، که پهناورترین امپراطوری تاریخ بوده است،توسط یک نظام دموکراتیک اداره می شد.

-دین را می توان نظامی از هنجارها و ارزش های بشری تعریف کرد که مبتنی بر باور به نظمی فوق بشری است.

-شناخته شده ترین ادیان تاریخ،اسلام و آیین بودا.

-روح باوری(آنیمیسم)

-چند خدا پرستی(polytheistic)لزومأ وجود یک قدرت یا قانون واحد را که بر تمامی کائنات حاکم باشد زیر سؤال نمی برد.در حقیقت اکثر ادیان چندخدایی و حتی روح باور به وجود یک قدرت نهایی در پشت تمامی خدایان مختلف و اهریمنان و صخره های مقدس باور دارند.

-hera:همسر و خواهر زئوس،و الهه ی زنان و زناشویی و زایمان

-apollo:ایزد پیشگویی و موسیقی و طب و شعر

-اولین دین یگانه پرستی که می شناسیم در مصر،حدود سال 1350قبل از میلاد ظهور کرد،یعنی زمانی که فرعون اخناتون اعلام کرد که خدایی کوچک از جمع خدایان مصر،یعنی آتون (یا آتن)،در حقیقت قادر متعال حاکم بر عالم است.

- زمانی بین 1500و1000قبل از میلاد پیامبری به اسم زرتشت جایی در آسیای مرکزی فعالیت داشت.

-زرتشتی ها  دنیا را نبردی جهانی میان خدای خیر،  اهورامزدا  ،و خدای شر، اهریمن (انگرمینیو) می دیدند. 

-در طی  دوران امپراتوری هخامنشیان(330-550 قبل از میلاد)  آیین زرتشت  دینی مهم بود و بعدها دین رسمی امپراتوری ساسانی(651-224قبل از میلاد) شد.

-یگانه پرستی یهودیان  و مسیحی و اسلامی اعمال و معتقدات دوگانه باورانه  ی زیادی را جذب کردند و برخی از اساسی ترین  عقایدی  که ما آنها را "یگانه پرستی" می خوانیم در حقیقت در اصل و ریشه ی  خود دوگانه باور هستند . مسیحیان و مسلمانان و یهودیان به وجود یک نیروی شر قدرتمند باور دارند -شبیه آنچه مسیحیان شیطان می خوانند -که  می‌تواند مستقلاً عمل کند ، با خدای خیر و نیکی  بجنگد  و بدون اجازه  ی خدا به ویرانی بپردازد .

-گنوسیان و مانویان می گفتند که خدای خیر روح و معنا را آفرید ، در حالیکه جسم و ماده آفریده ی خدای شرند. بر اساس این نگرش ، انسان میدان جنگی است میان روح پاک و جسم ناپاک.

-باور به بهشت ( قلمرو خدای خیر)  و جهنم (  قلمرو خدای شر)  در اساس دوگانه باورانه است .

-به گواهی تاریخ  ، یگانه پرستی مجموعه ی رنگارنگی  از میراث های یگانه پرستی و دوگانه باوری و چند خداپرستی و روح باوری است که زیر یک چتر واحد یزدانی درهم آمیخته شده اند .

-یک مسیحی معمولی همزمان  مثل یگانه پرستان به یک خدای واحد ، مثل دوگانه باوران به اهریمن ، مثل چند خداپرستان به قدیسان ، و مثل روح باوران به ارواح اعتقاد دارد . 

-شخصیت محوری بودیسم خدا نیست  بلکه انسانی است به نام سیدارتا گوتاما .

-رنج  ناشی از الگوهای رفتاری ذهن هر انسانی است .

-بر اساس  سنت بودیسم ، گوتاما خود نیروانا نائل آمد و کاملاً از رنج و عذاب رهید.از آن  پس او به " بودا"   شهرت یافت که به معنای"  روشنی یافته" است .

-اولین اصل  ادیان یگانه پرست این است که"  خدا وجود دارد .او از من چه می‌خواهد ؟ "اولین اصل بودیسم این است که "رنج وجود دارد.  چطور می توانم از آن برهم ؟ ".

-300سال اخیر را  اغلب عصر  شکوفایی  سکولاریسم ترسیم کرده‌اند که در آن ادیان به طور  فزاینده اهمیتشان را از دست می دهند.

-عصر جدید شاهده ظهوره شماری از ادیان جدید مبتنی بر قانون  طبیعی مثل لیبرالیسم و کمونیسم و سرمایه داری و ناسیونالیسم و نازیسم است .این آیین ها خوش ندارند دین خوانده شوند و نام ایدئولوژی بر خود می گذارند.  اما این این فقط ظرافتی معنایی است .

-سرمایه داری :موفق ترین دین مدرن  

-انسان گرای سوسیالیست به دنبال برابری میان تمام انسانهاست .سوسیالیست‌ها میگویند نابرابری بزرگترین توهین به قداست بشری است.

-این فکر که" همه انسانها برابرند" نسخه بازسازی شده ای از این اعتقاد یگانه پرستانه است که" همه در پیشگاه پروردگار با هم برابرند" .

-بر اساس تفکر نازیستی ، انسان خردمند به چند نژاد مشخص تقسیم شده است که هر کدام ویژگی های خود را دارد . یکی از اینها نژاد آریایی است که عالی ترین ویژگی ها را دارد مثل عقلانیت ،زیبایی ،اصالت و سخت‌کوشی. از این رو نژاد آریایی قابلیت ارتقا دادن انسان به ابر انسان را دارد.

-حدود 2 میلیارد مسیحی و1/25 مسلمان در دنیا وجود دارد ، فقط ۱۵۰ هزار زرتشتی وجود دارد.

-آنچه هنگام بازنگری تاریخ اجتناب ناپذیر می نماید در زمان خودش به هیچ وجه  واضح و بدیهی نبوده است.

-انقلاب پیش بینی ناپذیر است ،انقلاب  پیش بینی پذیر هرگز راه نخواهد داد.

-حدود سال 1500میلادی ،انقلاب علمی از اروپا آغاز شد.

-در20 ژوئیه 1969 انسان در ماه فرود آمد.

-اولین بار در سال 1674آنتون وان لیونهوک با میکروسکوب دست ساز خود موجودات ذره بینی  مشاهده کرد.

-تا نهاد های سیاسی و اقتصادی فراهم نشود تحقیقات علمی غیرممکن است.

-سنت های پیشین معمولا نظریاتشان را در قالب داستان فرموله می کردند.علم جدید از ریاضیات استفاده می کند.

-نیوتون نشان داد که کتاب طبیعت به زبان ریاضی نوشته شده است.

-در سال 1945اولین موشک بمب اتم توسط آمریکا تولید شد.

-مهم ترین اختراع نظامی در تاریخ چین،باروت بود.

-بعضی از محققان به طور جدی اظهار می کنند که تا سال 1350بعضی از انسان ها نامیرا خواهند شد(نه جاودانی،به این دلیل که هنوز ممکن است به دلیل حادثه ای بمیرد،اما نامیرا به این معنی که،در صورت فقدات آسیب های جدی،زندگی شان می تواند به طور نامحدود افزایش یابد.).

-با آغاز قرن هجدهم ادیان و ایدئولوژی هایی مثل لیبرالیسم و سوسیالیسم  و فمینیسم تمام علاقه ی خود را به آخرت از دست دادند.

-تنها دین مدرنی که هنوز برای مرگ جایگاهی محوری قائل است ناسیونالیسم است.

-تداوم رابطه ی متقابل میان علم و امپراتوری و سرمایه مهم ترین موتور محرک تاریخ در طی 500سال اخیر بوده است.

-کوپرنیک گفت که خورشید،و نه زمین،در مرکز عالم قرار دارد.

-اولین خط آهن تجاری جهانی در 1830 در بریتانیا افتتاح شد.

-اولین خط آهن در ایران در سال 1888ساخته شد.

-کریستف کلمب(1451-1508)آمریکا را کشف کرد(1492).

-امریگو وسپوچی  یک دریا نورد ایتالیایی،اولین انسان مدرن که در سال های 1499-1504در چندین سفر اکتشافی به آمریکا شرکت کرد. والدسی مولر که نقشه جدید جهان  را منتشر کردبه اشتباه چون فکر می کرد امریگو وسپوچی آن قاره کشف کرده به افتخار او نان آمریکا را بر آن قاره جدید گذاشت.

-اولین قدرت غیر اروپایی که کوشید یک هیأت نظامی به آمریکا بفرستد ژاپن بود.

-خط میخی در طی قریب به 3000سال خط اصلی مورد استفاده در سراسر خاورمیانه بود.

-زبان سنسکریت:زبان کهن هندی که زبان مقدس آیین هندو بود.

-امروزه "فرهنگ گرایی"(culturism)جای نژادپرستی را در ایدئولوژی امپراتوری گرفته است.(دیگر نمی گوییم:"در خونشان است"،بلکه می گوییم:"در فرهنگشان است".

-اعتبار بر این فرض استوار است که منابع آینده ی ما قطعأ بسیار بیشتر از منابع امروز ماست.

-اعتماد اعتبار را به وجود می آورد.

-اعتبار رشد اقتصادی را به همراه آورد.

-ثروتمندان مفید ترین و خیراندیش ترین افراد جامعه هستند.

-سرمایه شامل پول و کالاها و منابعی است که در تولید سرمایه گذاری می شوند.اما ثروت یا در زمین دفن می شود یا در فعالیت های غیر مولد هدر می رود.

-سرمایه از کشورهای دیکتاتوری که نمی توانند از حقوق فردی و مالکیت خصوصی افراد حمایت کنند،آرام آرام می گریزد و به کشورهایی سرازیر می شود که پاسدار حاکمیت قانون و مالکیت خصوصی هستند.

-در هلند دستگاه قضایی و حکومت از هم جدا هستند.

-اندونزی بزرگ ترین مجمع الجزایر دنیاست.

-امروزه رتبه بندی اعتباری هر کشور بیش از آنکه متأثر از منابع طبیعی اش باشد تابع رفاه اقتصادی آن است.

-عاقلانه ترین سیاست اقتصادی این است که سیاست را از اقتصاد جدا نگه داریم،مالیات ها را کم کنیم،و مقررات حکومتی را به حداقل برسانیم و اجازه دهیم نیروهای بازار آزاد راه خود را بروند.

-شیمی دان ها آلومینیم را در دهه ی 1820کشف کردند.

-تا چند دهه،آلومینیم بسیار گران تر از طلا بود.در دهه ی 1860امپراتور فرانسه،ناپلئون سوم،دستور می داد برای میهمانان بسیار مهمش قاشق و چنگال آلومینیمی سر میز غذا بگذارند.میهمانان کم اهمیت تر ناچار بودند با قاشق و چنگال طلا غذا بخورند.

-خوک ها،بعد از میمون های انسان نما،جزء باهوش ترین و کنجکاو ترین پستانداران هستند.

-مصرف گرایی مصرف هرچه بیشتر کالاها و خدمات را چیزی مثبت می داند.مردم را تشویق می کند تا با افراط در مصرف "از خود پذیرایی کنند."

-در سال 1945بریتانیا بر یک چهارم جهان حکومت می کرد.

-از سال 1945به بعد هیچ کشور مستقلی که در سازمان ملل به رسمیت شناخته شده باشد تسخیر یا از روی نقشه محو نشده است.

-امروزه ثروت اساسأ مرکب است از سرمایه ی انسانی،دانش و مهارت فنی.

-تعریف پذیرفته شده ی عمومی از خوشبختی "خوش دلی"است.بر اساس این دیدگاه،خوشبختی چیزی است که من در درون خود حس می کنم،یعنی احساس لذت آنی یا خرسندی خاطر طولانی مدت از شیوه ی سپری شدن زندگی ام.

-برای کسانی که در پایین ترین پله ی نردبان اقتصادی به سر می برند پول بیشتر به معنی خوشبختی بیشتر است.

- تاثیر خانواده و اجتماع در خوشبختی بیشتر از پول و سلامت است.

-خوشبختی واقعأ وابسته به عینیاتی مثل ثروت و سلامت یا حتی جامعه نیست،بلکه منوط به ارتباط میان شرایط عینی و انتظارات ذهنی است.

-اگر خوشبختی را توقعات تعیین می کند،پس  دو رکن جامعه ی ما *رسانه  های گروهی

*صنعت تبلیغات

ممکن است ناآگاهانه در حال خالی کردن ذخایر خشنودی دنیا باشند.

-پس شاید نارضایتی جهان سومی نه تنها بر اثر فقر و بیماری و فساد و سرکوب سیاسی،بلکه حاصل قرار گرفتن در برابر استاندارد های جهان اولی باشد.

-داروی ضد افسردگی پروزاک(prozac)رژیم ها را عوض نمی کند،اما با بالا بردن سطح ترشح سروتونین مردم را از افسردگی می رهاند.

-خوشبختی از درون آغاز می شود.

-نیچه می گوید:اگر دلیلی برای زندگی داشته باشی،تقریبأ هر ناملایمی را می توانی تحمل کنی.

-اقتصاد لیبرالی بر این اندیشه استوار است که همیشه حق با مشتری است.هنر لیبرال می گوید که از دریچه ی چشم عاشق باید بر جمال معشوق نظر کرد.

-اهمیت مسئله ی خوشبختی در بودیسم شاید از هر دین و آیین دیگری بیشتر باشد.

                                             پایان  9/1/1399